علت آسیب نوازندگی چیست

در این مقاله علل آسیب مفصلی و عضلانی نوازندگان را بررسی می کنیم و پس از آشنایی با عوامل آسیب نوازندگی، با انواع آسیب ها و روش های درمانی آن در فیزیوتراپی آرامش سعادت آباد، به عنوان اولین و تنها مرکز تخصصی درمان دردهای نوازندگان در ایران، آشنا می شویم.

نوازندگی و آسیب

برای رسیدن به سطوح بالا در نوازندگی لازم است که در قدم اول، اندام های سالمی داشته باشید. هر گونه درد و یا اختلال در عملکرد مفصلی ممکن است شما را در رسیدن به درجات بالای هنری محدود کند. موسیقی هنر خوب شنیدن است، یک نوازنده ماهر باید گوش بسیار خوبی داشته باشد و خوب بشنود، پس لطفا صدای بدن خود را نیز خوب بشنوید.

درد، ورم، سفتی حرکات، اسپاسم عضلات و... همگی صدای بدن ما هستند و در صورت بروز هر یک از این علامت ها باید به دنبال برطرف کردن علت بوجود آورنده آن باشیم، نه اینکه صرفا این علائم را برطرف کنیم. چرا که با ادامه فعالیت ها در حضور این علائم آسیب های جدید به بافت صدمه دیده اضافه شده و آسیب نوازندگی کهنه تر و مقاوم تر میشود. 

عوارض نوازندگی

بسیاری از نوازندگان با وجود درد دست، آرنج، بازو، آسیب گردن و درد ستون فقرات همچنان به تمرین نوازندگی خود ادامه می دهند و در واقع صدای بدن خود را نمی شنوند. بی اعتنایی به زنگ خطر بدن، موجب پیشرفت بیشتر عارضه میشود. اگر به پیشرفت در نوازندگی خود دلبسته اید توصیه می کینم علایم مفصلی خود را جدا جدی بگیرید.

مضرات نوازندگی

گاهی مشکلات مفصلی و عضلانی درد چندانی ایجاد نمی کند و نوازنده از علایم دیگری مانند کاهش سرعت اجرا، کاهش کنترل حرکات بزرگ، کاهش کنترل بر روی تکنیک های ریز، کاهش قدرت، کاهش میزان باز شدن انگشتان و… رنج میبرد. برای یک فرد عادی این موارد شاید موضوع مهمی نباشد اما می تواند یک نوازنده را محدود کرده و فعالیت هنری وی را شدیدا مختل کند. در صورتیکه به آسیب نوازندگی دچار شده اید با مرکز فیزیوتراپی آرامش در سعادت آباد تماس بگیرید 88681746 و یا در واتساپ مشاوره فیزیوتراپی دریافت کنید 09354462653.

نوازندگان از جمله افراد در معرض آسیب ناشی از حرکات تکرار شونده هستند که به این دسته از آسیب ها اصطلاحا repetitive motion injury گفته میشود. بیشتر نوازندگان حرفه ای از این شکایت دارند که در حین نواختن ساز در مفاصل و عضلات دست، آرنج و گردن، درد احساس می کنیم و وقتی درد فروکش میکند که نواختن را رها کنیم.

شیوع آسیب نوازندگی

بر طبق تحقیقی که توسط Manchester & Flieder  در سال 1991 بر روی حدود 114 نوازنده جوان با میانگین سنی 20 سال، انجام شد، حدود 10 درصد نوازندگان پیانو، کیبورد و ویولن، 3 درصد نوازندگان سازهای بادی، 6 درصد کل نوازندگان مرد و 10 درصد کل نوازندگان زن به آسیب مفاصل دست دچار شده بودند.

در یک مطالعه دیگر که توسط Fry et al در سال 1987 بر روی دانش آموزان نوازنده انجام گرفت، مشخص شد در حدود 50 درصد پسران و 63 درصد از دختران نوازنده دچار آسیب مفصلی ناشی از نوازندگی هستند. از این مطالعات چنین استنباط می شود که مشکلات مفصلی و عضلانی در بین نوازندگان شیوع بالایی دارد. با توجه به گستردگی آسیب در بین نوازندگان، کلینیک فیزیوتراپی آرامش از سال ها پیش مطالعات خود را در زمینه آسیب نوازندگی آغاز کرد و از سال 94 درمان آسیب های نوازندگی را بصورت تخصصی در سعادت آباد راه اندازی کرد. در این مدت نوازندگان بسیاری از خدمات درمانی تخصصی ما استفاده کردند و با بازیابی سلامت مفصلی عضلانی خود به ادامه تمرین و اجرای نوازندگی خود بازگشتند.

انواع آسیب های نوازندگی

آسیب نوازندگان شامل عوارضی همچون سندروم تونل کارپال، التهاب تاندون دست و شانه، بورسیت، سندروم خروجی توراسیک، سندروم دکورون، سندروم مایوفاشیال، سندروم تونل کوبیتال، تریگر فینگر، گردن درد، کمر درد، سیاتیک و درگیری های مفصل فک است. بر اساس تجربه چندین ساله ما در مرکز فیزیوتراپی آرامش سعادت آباد در ارزیابی و درمان آسیب نوازنده ها، بسیاری از آسیب های نوازندگی در دسته آسیب های یاد شده قرار نمی گیرد.

جنس بسیاری از آسیب های نوازندگی، علت ایجاد و روش درمان آن بسیار متفاوت است و لذا روش های ویژه درمانی خود را نیز طلب میکند. خوشبختانه در طی این سال ها توانسته ایم به لحاظ علمی و تجربی روش های تخصصی درمان آسیب های نوازندگان را ارائه کنیم.

1- حفظ وضعیت های ثابت و طولانی: هر حالت ثابتی ولو اینکه به ظاهر وضعیت خوب و ایده آلی باشد، در صورتیکه بی وقفه و طولانی مدت حفظ شود منجر به اعمال فشار به مفاصل مختلف بدن میشود. بیشتر نوازندگان برای تمرین زمان زیادی در یک حالت خاص و تقریبا بی حرکت قرار می گیرند. نیروهای اندک، اما طولانی مدت منجر به تخریب بی سروصدای مفاصل بدن میشود. همانند قطرات آب که پس از سال ها چکیدن بر روی یک سنگ قدرت تخریب آن را دارد، نشستن و ایستادن طولانی مفاصل را خراب کرده و منجر به آسیب نوازنده میشود.

2- حرکات ریز انگشتان: یک نوازنده چاره ای جز استفاده از حرکات ظریف و سریع انگشتان ندارد. حرکات تکرار شونده و پر سرعت انگشتان عوارض زیادی بدنبال دارد مثل آسیب تاندون مختلف دست نوازنده.

3- حرکات بازو: حرکات بازو برای کشیدن آرشه، گرفتن نت ها بر روی دسته گیتار، تار، سه تار، دوتار، عود و… به شکل دور و نزدیک شدن بازو به بدن شانس درگیری تاندون شانه نوازنده را افزایش میدهد.

4- حرکت گردن به یک سمت که معمولا در همه سازها وجود دارد باعث اعمال نیروهای غیر قرینه یکطرفه شده و شانس آسیب و درد گردن نوازنده را افزایش میدهد.

5- خم کردن سر برای دیدن حرکت دست بر روی ساز، هم قوس گردنی را تغییر میدهد و هم موجب بیشتر شدن وزن سر بر روی گردن میشود که نتیجتا فشار زیادی به گردن وارد کرده و موجب آسیب گردن نوازنده میشود.

6- تمرینهای طولانی: زیاد شدن زمان تمرین بدون داشتن فرصت کافی برای ریکاوری و بازسازی مفاصل یکی از مهمترین دلایل ازدیاد آسیب های مفصلی و عضلانی نوازنده هاست.

7- شروع تمرین نواختن بدون گرم کردن و آماده سازی مناسب سر و گردن، کتف و شانه، آرنج، مچ دست و انگشتان به شدت منجر به افزایش ریسک آسیب پذیری بافت های مختلف نوازنده میشود.

8- سرد نکردن پس از تمرین: حتی نوازندگانی که از اهمیت گرم کردن پیش از تمرین آگاهند اما از اهمیت سرد کردن پس از اتمام تمرین و یا اجرا بی اطلاع هستند. اهمیت سرد کردن پس از تمرین اگر بیشتر از گرم کردن پیش از شروع تمرین نباشد، کمتر هم نیست. لذا عدم رعایت این مورد زمینه را برای آسیب دیدگی نوازندگان فراهم میکند.

9- افزایش ناگهانی در سرعت اجرا و یا شروع سریع قطعات سنگین حتی با وجود گرم کردن و سرد کردن فشار زیادی به بدن وارد کرده و خود دلیلی برای آسیب دیدگی نوازنده است.

در کنار موارد یاد شده قبلی وجود عوامل دیگری در نوازنده ها، شانس آسیب دیدگی را افزایش میدهد. پوسچر بدنی نامناسب، استفاده از تکنیک های اشتباه، بکارگیری نیروی اضافه در حین نواختن، جنسیت، سن، عوامل وراثتی، قدرت دست، انعطاف پذیری بدنی، تن عضلانی، وضعیت جسمانی، وجود مشکلات همراه جسمانی، لق بودن مفاصل در اثر شلی لیگامانی، نحوه دست گرفتن ساز، سایز و وزن ساز، اجرای زیاد تکنیک های ظریف نوازندگی، عدم تسلط استاد در هدایت مناسب هنرجو و عادات نادرست تمرین، همگی از عوامل زمینه ساز برای درگیری نوازنده هستند. در کلینیک فیزیوتراپی آرامش در سعادت آباد علاوه بر معاینه  دقیق مفصلی عضلانی، تمامی نکات یاد شده  تاثیرگذار روی نوزانده را در نظر میگیریم تا کامل ترین درمان را بتوانیم ارائه کنیم.

بسته به نوع آسیب و محل آن، علایم آسیب نوازندگی بسیار متفاوت است. اما بصورت کلی علایمی همچون ورم، قرمزی و التهاب، سختی و سفتی حرکت مفصل، کاهش کنترل حرکتی، کرختی، تیر کشدن و درد نوازنده را آزار میدهد. درد ممکن است تنها در حین اجرا ایجاد شود، گاهی در حین استراحت و یا سایر فعالیت های روزانه نوازنده بروز کند. گاهی موجب بیدار شدن از خواب میشود.

گاهی بصورت ناگهانی و در حین اجرای یک تکنیک خاص بوجود می آید و یا با گذشت زمان و کاملا تدریجی افزایش می یابد. به زمان شروع درد و اینکه چه مدتی طول میکشد توجه کنید و فعالیت هایی که محدود میکند را یادداشت کنید. ذکر این اطلاعات در چگونگی درمان آسیب نوازندگی در مرکز فیزیوتراپی آرامش سعادت آباد بسیار مهم است.

تا اینجا با عواملی آشنا شدیم که میتواند زمینه ساز درگیری و درد مفاصل و عضلات نوازنده باشد. ما با بررسی تمامی الگوها و بهره گیری از علم کینزیولوژی  که در واقع آنالیز حرکات مفصلی است، علل اصلی آسیب نوازنده را پیدا کرده و سپس با روش های اختصاصی فیزیوتراپی نوازندگان که در مقالات بعدی با آنها آشنا خواهیم شد به درمان مشکلات یاد شده می پردازیم.

فیزیوتراپی آرامش سعادت آباد نخستین مرکز درمانی تخصصی بر روی آسیب های نوازندگان در ایران است. در فیلم فیزیوتراپی زیر به توضیحات بیشتری که من فیزیوتراپیست صادق زراعتکار در این زمینه ارائه میکنم توجه بفرمایید.