فیزیوتراپی خار پاشنه

فیزیوتراپی خار پاشنه بخشی از مقاله پیشین است که بدلیل گستردگی مطالب به صورت جداگانه درباره آن توضیح خواهیم داد. از میان تمامی درمانهای یاد شده، فیزیوتراپی یکی از موثرترین و بی عارضه ترین درمانهای ممکن برای خار پاشنه (heel spur) است.

فیزیوتراپی خار پاشنه با هدف کاهش التهاب و درد و تسریع روند ترمیم و بازسازی بافت آسیب دیده انجام می شود. بعلاوه حفظ تحرک و انعطاف پذیری لیگامان ها و غشای کف پا و عضلات پشت ساق و در کنار آن تقویت عضلات روی ساق و کف پا نیز از اهداف فیزیوتراپی خار پاشنه است.

فیزیوتراپیست همچنین با ارزیابی دقیق پای بیمار دفورمیتی و انحراف احتمالی پای بیمار، که سبب بروز این مشکل شده اند را تشخیص داده و با کمک درمان های دستی تخصصی، تمرین درمانی و نیز تجویز کفی مناسب برای هر بیمار این انحراف را مرتفع ساخته و از بروز مشکلات بعدی جلوگیری می کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره کلینیک فیزیوتراپی آرامش، با مسئولیت فنی فیزیوتراپیست صادق زراعتکار، به برگه تماس با ما مراجعه کنید. همچنین برای نوبت دهی با شماره 88681746 تماس بگیرید و یا از طریق واتساپ به شماره 09354462653 مشاوره دریافت کنید 

فیزیوتراپی یکی از موثرترین و بی عارضه ترین درمانهای ممکن برای خار پاشنه (heel spur) است

 پیش از این در وبسایت فیزیوتراپی آرامش سعادت آباد درباره این مدالیته صحبت کرده ایم، همانطور که پیشتر هم اشاره شد، اولتراسوند درمانی در فیزیوتراپی روشی برای تحریک بافت های زیر سطح پوست با استفاده از امواج مافوق صوت دارای فرکانس بسیار بالاست و از آنجایی که ورای دامنه شنوایی انسان قرار میگیرند اولتراسوند نامیده می شوند.

بیشترین میزان جذب این موج در بافت نرم در عمق ۲ تا ۵ سانتیمتر بوده و سهم بافت هایی مانند رباط ها یا لیگامان ها، تاندون ها، عضلات و بافت فاشیا در جذب این موج بیشتر از دیگر بافت ها است، بر همین اساس اولتراسوند در آسیب های مربوط به این بافت ها کاربرد زیادی دارد. کاهش میزان درد، کاهش اسپاسم عضلانی و تسریع در فرایند ترمیم بافتی و همچنین افزایش سرعت هدایت اعصاب حسی و حرکتی از اثرات درمانی آن است. در این عارضه از اولتراسوند با هدف کاهش درد و تسریع فرآیند ترمیم بافت آسیب دیده استفاده میکنیم.

نام لیزر مخفف Light amplification by stimulated emission of radiation است و به معنی تقویت نور از طریق نشر تابشی تحریك شده است. اثرات درمانی لیزر کمک به ساخت پروتئین و آنزیمهای مختلف، و افزایش کارکرد میتوکندری است. ترمیم سلولی، افزایش سرعت ترمیم جراحات از دیگر اثرات لیزر است. طبق یافته دانشمندان، اثرات فتوشیمیایی لیزر بهمراه، افزایش نفوذپذیری غشای سلول ها به عبور یون ها و جذب در میتوکندری مکانیسم اثرگذاری میتوکندری است.

استفاده از امواج لیزر در درمان خار پاشنه مفید است. لیزر به روند ترمیم بافت آسیب دیده کمک کرده و با کاهش التهاب در ناحیه، موجب کاهش چشمگیر درد شده و موجب درمان فوری خار پاشنه می شود. در کلینیک فیزیوتراپی آرامش سعادت آباد از پیشرفته ترین لیزر پرتوان دنیا برای درمان خار پاشنه استفاده می کنیم.

تنشن بالا و گرفتگیهای نقطه ای در عضلات پشت ساق و پا که از آنها تحت عنوان تریگر پوینت یا نقاط ماشه ای یاد می شوند، سبب بروز فشار زیاد از حد بر روی لیگامان و غشای کف پا شده که خود سبب بروز درد و التهاب میگردد. روش سوزن خشک (dry needling) یک درمان فوق العاده موثر برای آزاد کردن این نقاط گرفتگی است که توسط فیزیوتراپیست متخصص انجام می شود. بدین ترتیب با برداشته شدن تنشن و فشار، دردهای کف پا نیز برطرف می شوند.

dry needling یک درمان فوق العاده موثر برای آزاد کردن این نقاط گرفتگی است

 از جمله درمانهای دستی که توسط فیزیوتراپیست انجام میشود متحرک سازی یا mobilization استخوان های پا است. این امر به اصلاح راستای پا کمک میکند چرا که راستای نامناسب و ناصحیح پا،  موجب اعمال فشار بر روی فاشیای کف پا می شود. این درمان همچنین به آزاد سازی و افزایش انعطاف پذیری بافتهای کف پا کمک میکند.

انجام ماساژهای مناسب توسط فیزیوتراپیست از جمله ماساژ فریکشن و استروک برای کاهش سفتی و افزایش انعظاف پذیری در لیگامان، عضلات و غشای کف پا و عضلات پشت ساق پا انجام می شوند. همچنین ماساژ درمانی به افزایش خونرسانی در محل آسیب و در نتیجه بهبود ترمیم و بازسازی بافت کمک قابل توجهی میکند.

این نوع درمان با چسب های درمانی توسط فیزیوتراپیست انجام می شود. بدین ترتیب با کمک taping فشار از روی غشای کف پا برداشته می شود تا بافت ملتهب کف پا فرصت بهبودی، ترمیم و بازسازی پیدا کند.

ورزش های حانگی خار پاشنه زیر نظر فیزیوتراپیست، متناسب با شرایط هر بیمار برای وی تجویز میشود، اهداف تمرین درمانی خار پاشنه عبارتست از:

کشش لیگامان، غشای کف پا و عضلات پشت ساق به منظور افزایش انعطاف پذیری بافت و جلوگیری از خشکی آنها، تقویت عضلات روی ساق و کف پا، تصحیح راستا و بیومکانیک نامناسب پا که به درمان خار پاشنه کمک میکند. تعدادی از تمرین های مفید برای خار پاشنه در زیر آورده شده است.  

1-کشش ساق پا بر روی پله:

ورزش اول خار پاشنه به این صورت است که پای مبتلای خود را روی پله بگذارید به نحوی که انگشتان و پنجه پا روی پله و پاشنه پا بیرون از پله قرار گیرد. پاشنه پاهای خود را به سمت پایین بکشید، تا در پشت ساق پایتان احساس کشش کنید. این کشش را به مدت 30 ثانیه نگه دارید و 5 بار تکرار کنید. می توانید به طور همزمان این حرکات را برای هر دو پا با هم انجام دهید و یا اینکه هر پا را به طور جداگانه مورد کشش قرار دهید.

2-ماساژ کف پا با وردنه یا توپ تنیس:

برای ورزش دوم خار پاشنه یک وردنه یا توپ تنیس را زیر پای خود قرار دهید و آن را از انگشتان تا پاشنه به عقب و جلو حرکت دهید. این کار ماساژ ملایمی را در کف پا ایجاد میکند و باعث برطرف شدن خشکی کف پا می شود. میتوان این تمرین را ابتدا در حالت نشسته و سپس در حالت ایستاده انجام داد.

3-حرکت کششی با کمک یک ملحفه یا شال: 

برای انجام ورزش سوم خار پاشنه در حالت نشسته قرار گرفته و پاهای خود را دراز کنید. ملحفه یا شال را زیر سینه پای خود قرار داده و دو سر آن را با دست به سمت خود بکشید تا بدین ترتیب مچ پا به سمت بالا بیاید و در پشت ساق پایتان احساس کشش کنید. این کشش را به مدت 30 ثانیه نگه دارید و 5 بار تکرار کنید.

4-کشش پا بر روی دیوار: 

برای انجام ورزش چهارم خار پاشنه رو به دیوار ایستاده، انگشتان و سینه پای مبتلا را روی دیوار قرار دهید به نحوی که پاشنه پا روی زمین باشد. تنه و ساق پای خود را به سمت دیوار بکشید تا در پشت ساق پا احساس کشش کنید. این کشش را به مدت 30 ثانیه نگه دارید و 5 بار تکرار کنید.

5-کشش عضلات پشت ساق پا: 

برای انجام ورزش پنجم خار پاشنه رو به دیوار بایستید و دستها را به دیوار تکیه دهید. پای سالم را با زانوی خم جلوتر و پای مبتلا را که می خواهید کشش دهید با زانوی صاف عقب تر از پای دیگر قرار بدهید. سپس بدون اینکه پاها جابجا شده و یا پاشنه از روی زمین بلند شود، سعی کنید تنه خود را به دیوار نزدیکتر کنید تا جاییکه پشت ساق پای عقب کشش را احساس کنید. این کشش نباید به قدری شدید باشد که دردناک شود. کشش را 30 شماره حفظ کرده و 5 بار تکرار کنید. اگر در هر دو پا مشکل دارید باید تمرین را برای پای دیگر نیز انجام دهید.

6-کشش فاشیای کف پا: 

برای ورزش ششم خار پاشنه روی یک صندلی بنشینید. پای مبتلا را روی زانوی پای سالم بگذارید. پای مبتلا را از قسمت انگشتان و پنجه گرفته و به سمت بالا بکشید تا در کف پا و پشت انگشتان احساس کشش کنید. در حالت نشسته پای مبتلا را روی زانوی سالم قرار بدهید و پنجه پا را با دست گرفته و به طرف خود بکشید تا فاشیای کف پا در حالت کشش قرار گیرد. این کشش نباید به قدری شدید باشد که دردناک شود. کشش را 30 شماره حفظ کرده و 5 بار تکرار کنید. اگر در هر دو پا مشکل دارید باید تمرین را برای پای دیگر نیز انجام دهید.

تقویت عضلات کف پا به حفظ و حمایت قوس های کف پا کمک کرده و نیز فشار وارده بر غشا و لیگامان کف پا و بنابراین درد و التهاب را کاهش میدهد. تمرینات زیر به این منظور طراحی شده اند:

تقویت عضلات کف پا درد و التهاب را کاهش میدهد

7-جمع و باز کردن حوله یا پارچه با انگشتان: 

برای انجام ورزش هفتم خار پاشنه روی یک صندلی بنشینید. پای مبتلا را روی یک پارچه یا حوله قرار دهید. سپس در حالیکه پاشنه پا ثابت و بدون حرکت است، با انگشتان پای خود حوله را جمع کرده و به سمت خود بکشید و سپس آن را مجددا با انگشتان خود صاف کنید. این کار را  20 تا 30 بار تکرار کنید.

8-برداشتن تیله: 

برای انجام ورزش هشتم خار پاشنه با انگشتان پای مبتلا تیله ها را از روی زمین بردارید و در داخل یک ظرف بیندازید. این کار را 20 تا 30 بار تکرار کنید.

9-تقویت عضلات بالا برنده مچ پا و انگشتان:

تقویت عضلات روی ساق، با کوتاهی و خشکی عضلات پشت ساق مقابله کرده و از سوی دیگر از قرارگرفتن پا در وضعیتهای نامناسب حین راه رفتن و وزن اندازی جلوگیری میکند. بعلاوه تقویت عضلات مذکور سبب میشود تا بخشی از فشارهای وارده توسط عضلات تحمل شده و بدین ترتیب از فشارهای وارده بر کف پا کاسته شود.

هدف استفاده از کفی طبی توزیع مناسب وزن بیمار و ضربات و فشارهای وارده به کف پاست تا فشار بیش از حد و نامناسب به لیگامان کف پا وارد نشود و التهاب آن تشدید نگردد. معمولا از چند نوع کفی استفاده میگردد:

1-بیمار میتواند از کفی سیلیکونی که در زیر پاشنه قرار می گیرد داخل کفش یا دمپایی روفرشی استفاده کند. این کفی، نرم و ضربه گیر بوده و پاشنه را از ضربات مکرری که به آن وارد میشود محافظت میکند و به خار پاشنه فشار کمتری وارد می آید.

2-نوع دیگری از کفی طبی که در زیر قوس داخلی و وسط کف پا قرار میگیرد، این کفی قوس کف پا را حمایت کرده و بدین ترتیب از فشار بیش از حد وارده به کف پا جلوگیری میشود و خار پاشنه کمتر تحت فشار قرار میگیرد.

3- نوع دیگر کفی medial heel wedge است که مناسب برای افرادی است که صافی کف پا دارند. این کفی گوه مانند در زیر قسمت داخلی پاشنه قرار می گیرد تا وضعیت صافی کف پا را اصلاح کند.

نوع کفی مناسب برای هر بیمار بر اساس معاینه ای که فیزیوتراپیست از پای بیمار و قوس های کف پا بعمل می آورد تعیین و تجویز میشود. همچنین فیزیوتراپیست می تواند با انجام اسکن کف پا نیز تصویر دقیقی از وضعیت قوسهای کف پا و نقاطی از پا که بیشترین فشار بر آنها وارد میشود، بعمل آورد تا بدین ترتیب مناسبترین کفی طبی برای فرد تجویز شود.

به هنگام خواب و در زمان استراحت به طور عادی مچ پا به پایین خم شده این امر باعث می شود غشای کف پا در حالت کوتاه و جمع شده قرار بگیرد که خود موجب تشدید درد صبحگاهی فرد مبتلا به خار پاشنه میشود. استفاده از یک آتل که مچ پا را در وضعیت 90 درجه رو به بالا قرار دهد، غشای کف پا را در وضعیت کشش مناسب قرار داده و از کوتاه شدن و جمع شدن غشای کف پا جلوگیری کرده و بنابراین درد صبحگاهی بیمار را کم می کند. این درمان کشش کم اما طولانی مدتی را بر فاشیای کف پا اعمال میکند، این نوع کشش تاثیر بسیار خوبی برای آزادسازی بافت کف پا دارد و درد خار پاشنه را کم میکند. 

باید از کفشی استفاده شود که کفی آن در زیر پاشنه نرم و ضربه گیر باشد و نیز کفی آن به گونه ای باشد که بتواند قوس کف پا را حمایت کرده و شکل قوس کف پا را حفظ کند تا خار پاشنه کمتر در معرض نیروهای نامناسب قرار گیرد.

تحقیقات ارتباط قوی بین شاخص توده بدنی و بروز التهاب غشای کف پا و خار پاشنه نشان داده اند. به این معنی که هرچقدر فردی چاق تر باشد، احتمال بروز خار پاشنه در وی بیشتر است. شاخص توده بدنی (BMI) از تقسیم وزن فرد بر مجذور قد فرد بدست می آید. اگر مقدار شاخص توده بدنی بالای 25 باشد؛ احتمال بروز خار پاشنه در او بیشتر است. این احتمال برای افراد دارای مقدار شاخص توده بدنی بالای 30 خیلی بیشتر است. لذا کاهش وزن، یکی از اولویت های درمانی و فیزیوتراپی خار پاشنه بحساب می آید.