فیزیوتراپی درد لگن، باسن و دنبالچه با لیزر را در این مقاله بررسی میکنیم. دنبالچه پایینی ترین بخش ستون فقرات است که از اتصال مهره های انتهایی به یکدیگر تشکیل میشود. دنبالچه در زیر استخوان خاجی یا ساکروم قرار گرفته است. این مجموعه استخوانی، شکلی مثلثی دارد و در مواردی دردناک میشود. زنان بیش از مردان به این مشکل دچار میشوند که آن هم به دلیل تفاوت ساختار اسکلت آنهاست که موجب اعمال فشار بیشتر به لگن زنان میشود.
علت درد لگن، باسن و دنبالچه
علل زیادی منجر به ایجاد درد در پایینی ترین بخش ستون فقرات و لگن میشود. در اینجا بصورت خلاصه رایج ترین آنها را ذکر میکنیم.
درد انتشاری
درد انتشاری از نقاط مجاور همچون مفصل هیپ، ستون فقرات کمری و… میتوانند در نواحی باسن و دنبالچه پخش شود، یکی از منابع رایج درد، تریگر پوینت در عضلات بزرگ و پهن باسن است. وجود این نقاط ماشه ای گاهی درد تیر کشنده ای ایجاد میکند که تا پشت ران و ساق انتشار می یابد. همچنین تریگرهای دیگر نواحی، خصوصا تریگر پوینت های کمر، پشت ران و پشت ساق هم میتواند ایجاد درد انتشاری کند که در باسن احساس شود. لذا باید تمامی مناطق یاد شده را به دقت بررسی کرد تا منبع اصلی درد مشخص شود.
درد لگن و باسن در ورزشکاران
ورزشکاران از جمله افرادی هستند که در معرض دردهای دنبالچه و باسن هستند. آسیبهای ورزشی شامل برخورد ضربات مستقیم به دنبالچه یا لگن و یا ورزشهای دوچرخه سواری، اسب سواری و قایقرانی بدلیل فشارهای پیوسته ای که به صورت مداوم به انتهای باسن وارد می آورد احتمال آسیب رساندن دارد. در بدنسازان بویژه افرادی که برای پرورش ناحیه باسن، ورزشهای سنگین و طولانی مدت انجام میدهند ممکن است در دنبالچه دچار آسیب بشود. ورزش های سنگین و یا تاکید بیش از اندازه برای پرورش عضلات باسن دلیل رایجی برای ایجاد مشکلات این نواحی در بین ورزشکاران بدنسازی است. برخی از بیماران سابقه ای از برخورد ضربه یا زمین خوردن از پشت را گزارش میکنند که ممکن است بر وضعیت استخوان اثر گذاشته باشد و از این طریق ایجاد ناراحتی کند.
درد لگن و باسن پس از بارداری
در زنان پس از زایمان به دلیل تغییر در وضعیت استخوانهای لگن و فشاری که در اثر افزایش حجم های لگنی به استخوانهای سازنده حفره لگن وارد می آید و تغییری که در زوایای سازنده مفاصل اطراف ایجاد میشود ممکن است درد و ناراحتی در این نواحی ایجاد شود. ضعف عضلات کمر، شکم و لگن پس از زایمان اجتناب ناپذیر است که به تنهایی عاملی قدرتمند در ایجاد دردهای کمری و لگنی است. لذا توضیه میکنیم قبل و بعد از بارداری با مشورت فیزیوتراپیست خود حرکات و ورزشهای مناسب را برای پیشگیری از ضعف و افزایش قدرت عضلات مذکور انجام دهید.
درد لگن و باسن در مشاغل
همانطور که پیشتر هم اشاره کردیم، در افرادیکه به دلایل شغلی باید مدت زیادی بنشینند و یا ساعتهای طولانی رانندگی کنند به دلیل فشار ممتدی که به بخش پایینی ستون فقرات و باسن وارد میشود، ممکن است به مرور دچار تغییراتی در وضعیت و راستای استخوان دنبالچه شوند که موجب ایجاد دردهای لگنی و باسن میشود. بدن نیاز دارد که در حالات مختلف قرار بگیرد تا فشارها بصورت یکسان توزیع شده و از تمرکز بیش از حد فشار روی نقاط محدود جلوگیری شود. لازم است اینگونه افراد در مدتهای مشخصی از جای خود بلند شده، کمی قدم بزنند ورزشهای کششی مناسب انجام دهند و مجددا به کار مشغول شوند.
زوائد استخوانی اضافی
گاهی زوائد نابجای استخوانی در اطراف دنبالچه میتواند منجر به دردناک شدن آن شود. اصلی ترین عاملی که موجب ایجاد زوائد استخوانی میشود افزایش سن و فشارهای دائمی بویژه بدنبال نشستن طولانی است که به دنبالچه وارد میشود. این مسئله بویژه در افرادیکه به دلایل شغلی مدت زیادی باید بنشینند اهمیت زیادی دارد. کارمندان، رانندگان، دندانپزشکان، متصدیان بانک جزو این دسته اند که ریسک این آسیب در آنها بالاتر از سایرین است.
اسپاسم عضله
سفتی و اسپاسم عضلات نگاهدارنده دنبالچه همچون عضله بزرگ پشت باسن، عضلات عمقی ستون فقرات، عضلات پریفورمیس و همسترینگ نیز میتوانند عاملی برای ایجاد دردهای ناحیه لگن و باسن باشند. از آنجاییکه این عضلات در تماس مستقیم با ساختارهای یاد شده هستند، لذا هر گونه درگیری در آنها میتواند دلیلی برای آسیب باشد.
وضعیت نامناسب لگن
وضعیت نادرست لگن یکی از عللی است که باید بخوبی ارزیابی شود. استخوان لگن شبیه یک توپ کروی است و میتواند بدون جابجا شدن، به سمت جلو و عقب، چپ و راست چرخش داشته باشد. عواملی که میتوانند زمینه ساز چرخش لگن بشوند بسیار زیاد هستند. به هر علتی لگن دچار چرخش شود نه تنها موجب درد در محدوده باسن میشود که این درد در طول پاها و یا به سمت کمر انتشار پیدا میکند. اصولا تغییر زوایای مفصلی، نیروی وارده به بدن را افزایش میدهد، هرچه زوایا از حد نرمال دور شوند احتمال انواع آسیب دیدگی ها افزایش می یابد.
ناپایداری دنبالچه
یکی از علل رایجی که در دنبالچه و لگن درد ایجاد میکند ناپایداری دنبالچه است. ناپایداری دنبالچه شامل تغییر وضعیت دنبالچه نسبت به استخوانهای مجاور است. هر گاه راستای استخوانی در بدن دچار تغییر شود مفصل ثبات قبلی خود را نخواهد داشت. عدم وجود ثبات مفصلی موجب ناپایداری و درد در مفصل میشود.
علایم درد لگن و دنبالچه
نشانه های وارد آمدن آسیب به دنبالچه در افراد و در سنین مختلف متفاوت است. اما برخی از شکایت های رایج این آسیب شامل احساس درد در حین نشستن یا حساسیت به لمس بر روی بخش انتهایی دنبالچه است. در این حالت با تماس معمولی که انتظار شکایت نمیرود، بیمار حس درد ناخوشایندی را گزارش میکند. یا بیان میکند که بیش از مدت معینی نمیتواند بنشیند و برخی فعالیت ها را به درستی نمیتواند انجام دهد.
برخی بیماران در لحظه ای که از حالت نشسته به ایستاده می روند احساس درد و ناخوشی دارند. ممکن است درد به سمت کمر و یا پاها منتشر شود و بیمار از یک درد تیر کشنده رنج ببرد. یکی از مشکلاتی که این بیماران را آزار میدهد درد شدید در حین مقاربت است که گاهی بیمار را در این عمل ناتوان میکند.
تشخیص درد لگن و دنبالچه
برای رسیدن به تشخیص بررسی های کاملی از وضعیت ستون فقرات کمری و لگنی، بافتهای سازنده اطراف، رباط ها و عضلات تشکیل دهنده ساختار لگن باید انجام شود. در مواردی علت درد ممکن است در نواحی نزدیک دنبالچه همچون مفصل ساکروایلیاک، مفصل لگن و مهره های کمری باشد. افتراق محل اصلی درد نیاز به بررسی جامعی دارد. علاوه بر بررسی عکس های رادیولوژی باید بافت های یاد شده را به دقت از لحاظ نوع حرکات و لمس معاینه کرد. تست های بالینی از بهترین روش های ارزیابی است که به تشخیص درست کمک میکند.
فیزیوتراپی لگن و باسن
بیمار پس از مصرف داروهای مسکن همچنان درد دارد و به دلیل عوارضی که مصرف طولانی مدت داروها به همراه دارد، نمیتواند مسکن مصرف کند. بنابراین نیاز به درمانی دارد که علت پدید آورنده درد دنبالچه را درمان کند. فیزیوتراپی درمانی است که بر روی عامل ایجاد کننده درد متمرکز است و برخلاف دارو که وارد تمام بدن میشود سایر بخش های بدن را متاثر نمیکند. به اینگونه روشهای درمانی، درمان محافظتی یا غیر تهاجمی گفته میشود که در کنار اثرات درمانی، عوارض جانبی ندارند.
در فیزیوتراپی آرامش ابتدا راستای ستون فقرات و حرکات آن بصورت دقیق بررسی میشوند. با لمس دنبالچه و ساختارهای پیرامون آن علت درد مشخص شده و درمان طرح ریزی میشود.
درمانهای موثر برای درد دنبالچه در فیزیوتراپی آرامش شامل جریانهای الکتروتراپی ظریف برای تحریک اعصاب ناحیه و تقویت ساختارهای نگه دارنده دنبالچه است. با تقویت ساختارهای نگه دارنده دنبالچه نیروهای خارجی کمتر بر دنبالچه اثر کرده و لذا درد درمان میشود.
اولتراسوندتراپی روشی است که در آن از امواج پرفرکانس برای تحریک غشای سلولهای آسیب دیده و افزایش تبادلات یونی و درنتیجه افزایش سرعت ترمیم استفاده میشود. یکی از درمانهای موثر که بخوبی عامل دردزا را درمان میکند منوآل تراپی و یا درمانهای دستی است. این روش که در فیزیوتراپی آرامش انجام میشود شامل وارد کردن میزان مشخصی نیرو با دست بر روی عضو آسیب دیده است به نحوی که اندام درگیر را به راستای اولیه و صحیح خود برگرداند.
همچنین در مواردی از طب سوزنی درای نیدلینگ برای آزاد سازی بافتهای چسبیده به دنبالچه استفاده میکنیم که مجددا عامل درد را از روی دنبالچه برمی دارد. تمامی روش های تخصصی یاد شده توسط فیزیوتراپیست صادق زراعتکار موسس فیزیوتراپی آرامش انجام میشود. ورزشهای مفید فیزیوتراپی به تقویت عضلات منجر میشود که توان تحمل و قدرت بیمار را افزایش میدهد.
لیزردرمانی درد لگن، باسن و دنبالچه
یکی از روشهای بسیار سودمند در فیزیوتراپی آرامش در سعادت آباد، لیزر پرتوان است. این اشعه قدرتمند قادر است التهاب های ناحیه را به خوبی و بدون کوچکترین درد و نارحتی و عوارضی درمان کند. لیزر پرتوان، قادر است به عمق ساختار گرفتار نفوذ کند و بافتهای صدمه دیده را ترمیم کند. بیماران پس از درمان با لیزر علاوه بر درمان درد خود، از بهبود کارایی، بازگشت به ورزش حرفه ای، برگشتن به کار و انجام مقاربت بدون درد آزار دهنده در دنبالچه، لگن و نواحی اطراف بسیار راضی هستند.